Dat ze vinden dat IS-moeders en hun kinderen herenigd moeten worden. In België, als het even kan.  

Excuse me, what?

Als ik mijn postnatale bekkenbodemoefeningen niet zo serieus had genomen, had ik me wellicht zonet beplast. Maar dat deed ik wel en dus verslik ik me gewoon in mijn ochtendkoffie. Niet zozeer omwille van de inhoud van het standpunt die een aantal grootmoeders en een psycholoog deze morgen in De Morgen innemen, dan wel om de onbevreesdheid ervan.

En dat dit soort ballen tegenwoordig uitzonderlijk zijn geworden, in het door angst verlamde Flinkse kamp.

Maar los van de ballen zit er ook vlees aan, aan hun argument; en ook dat is uitzonderlijk in een maatschappelijk debat dat er veelal uit bestaat een knuppel in het hoenderhok te slingeren om wat stof te doen opwaaien – en who cares wie die knuppel en passant allemaal raakt?!

Er zit vlees aan en onder meer als moeder, kan ik niet anders dan hun strandpunt te onderschrijven.

Want in een samenleving waar Rode Neuzen dagen en Music For Lifen om het luidst roepen dat iedereen voor iedereen zorgt, blijkt dat bij nader inzien dan toch maar vooral te gaan over die iedereen die aan bepaalde criteria voldoen.

Het hele opzet van het repatriëren van de kinderen van IS-strijders vertrekt uit de aanname dat ‘omdat hun ouders een vergissing hebben begaan, zij als onschuldige kinderen daar niet hoeven voor op te draaien.’ Maar is het niet minstens even traumatiserend en dus straffend voor die kinderen (en moeders, maar we lijken het erover eens dat zij al hun rechten verloren de dag dat ze de vergissing begingen om voor IS te strijden), om hen, na zoveel trauma, dan nog eens te scheiden van het enige wat hen wortels geeft in deze verscheurde wereld?

Dat dat allemaal wel waar is, maar dat ze “als minister ook oog moet hebben voor het leed van de vele slachtoffers van het IS-geweld en de vraag van de publieke opinie om onze samenleving te beschermen”.

Don’t mind my asking, maar hoe betekent oog hebben voor het leed van de één, de ander leed aandoen? Met andere woorden, hoe werkt de één straffen als een manier om de pijn van de ander te verzachten?

Is dat niet een beetje zoals iemand kleineren opdat jij het gevoel krijgt sterker of beter te zijn dan haar?!

En hebben we met zijn allen intussen niet al begrepen dat dat een illusie is? En dat die illusie van sterk(er) zijn pakweg een half uur duurt en we dan worden ingehaald door schuldgevoel en op een heel onbewust niveau het besef dat we dat helemaal niet zijn – sterker en beter dan – al is het maar omdat we de behoefte hebben om anderen neer te halen.

Dat we de samenleving moeten beschermen? Aje wilt! Maar leg me even uit hoe, in tijden van internet en global village, waarin landsgrenzen zowat obsoleet zijn geworden; iemand buiten de onze houden ervoor zorgt dat ons probleem opgelost is en wij veiliger zijn?

Of zoals Martin Luther King het al pakweg een halve eeuw geleden zei: “A threat to national security anywhere, is a threat to national security everywhere.” Maar wij lijken enerzijds te denken dat omdat wij onze deur hier toetrekken, het niet langer ons probleem is. Los nog van de vraag waarom dat meer het probleem van Syrië zou moeten zijn dan het onze?

Natuurlijk is het de opdracht van een minister om de samenleving te beschermen – zo goed en zo kwaad als dat kan. Maar is het echt veiliger om al gekwetste en getraumatiseerde mensen nog verder te traumatiseren? Is dat niet gewoon het beste recept om ons met zijn allen verder vast te rijden in het moeras die het terrorisme-verhaal geworden is?

Of, om nog maar eens Dr. King aan te halen, we have very little morally persuasive power with people who can feel our underlying contempt.

Zolang als wij vanuit een soort patroniserend en dehumaniserend standpunt met bijvoorbeeld terromama’s omgaan houden we de deur dicht om echt met hen in dialoog te gaan en diepgaand iets te veranderen. Zolang zij zich door ons herleid voelen tot de schaduwkant in hen, zullen ze zich ook zo gedragen. Dat is zo met terromama’s, maar evengoed met het terrokind waarin ik mijn peuter geregeld zie veranderen en de ‘probleemjongeren’ die ik wekelijks in mijn praktijk zie.

Het probleem uit zich anders, complexer en – laat ons niet lullig doen – gevaarlijker aan de oppervlakte. Maar in de kern gaat het om hetzelfde probleem: mensen die het noorden kwijt zijn – en zijn we dat op een bepaald moment in ons leven niet allemaal? Willen we hen helpen het noorden terug te vinden, dan moeten we daar de juiste context voor creëren, en dat is er één waarin wij het potentieel zien in hen, nog voor ze dat misschien zelf zien.

Dat betekent niet op een geitenwollensokkerige manier wegkijken van de uitdagingen waarvoor we staan. Want ja, we hebben een probleem met terrorisme en in dit bijzondere geval, terromama’s. Maar één van de redenen waarom we dat niet onder controle krijgen is omdat we zelf, mossel-noch-vis-gewijs heen en weer blijven gaan tussen liefde en angst.

Terroristen, daarentegen kennen dat dilemma niet. Zij zijn er tot in elke diepste vezel van hun zijn van overtuigd dat haat en angst het juiste antwoord zijn. Die overtuiging en de kracht die daarvan uitgaat is wat hen zo sterk maakt.

Wij, geloven of denken te moeten geloven in liefde en compassie; maar even snel worden we zelf overmand door angst en vertrekken we van daaruit. En dus komen we met halfbakken ‘oplossingen’ als dat we de kinderen van de terromama’s wel terug brengen, want we willen ook geen onmensen zijn. Maar de terromama’s zelf die kunnen hun plan maar een beetje trekken.

Miracles are born out of conviction – en laat ons wel wezen, we hebben een wonder nodig om dit probleem opgelost te krijgen.

Dus begint alles bij de overtuiging dat enkel liefde angst overwint. De overtuiging dat meer geweld geen antwoord is op geweld – en laat ons ook hier wel zijn, (jonge) kinderen wegsnijden van hun moeders is geweld van het puurste soort. Het begint bij de overtuiging dat miserie met meer miserie beantwoorden, geen oplossing is, en de helderheid van geest dat een probleem in een ander land steken dat niet minder ons probleem maakt en het niet tegenhoudt om morgen weer aan onze voordeur te staan.

En dus ja, het gegeven terromama’s is een probleem, en een complex probleem, laat ons daar niet lullig over doen. Maar mochten we alvast vertrekken vanuit de aanname dat liefde het juiste antwoord is; en binnen dat kader, ver weg van onze angst en die van de maatschappij, op zoek gaan naar oplossingen, zouden we op zijn minst al een paar hoofdstukken verder zitten in de syllabus die multicultureel samenleven heet.